پروترک و پروتوترک در ایران
pre-Turk & proto-Turk in IRAN
Ön Türker ve Erken Türkler İranda ve Azerbaycanda
Ön Türklər və Erkən Türklər İranda və Azərbaycanda
اؤن تورک لر و ائرکن تورک لر ایران دا و آذربایجان دا
عناصر ائتنولینگوستیک تورک در آذربایجان:
1-قبایل بومی آذربایجان یا از زمان های بسیار دور در این سرزمین ساکن شده اند.
2-قبایلی که از آغار قرون اولیه میلادی به آذربایجان آمده اند.
3-قبایلی کهدر سده های 10 تا 11 میلادی (4 و 5 هجری) به آذربایجان آمده اند.
دوره های تاریخ زبان تورکی:
1-پروترک pre-Turk :تا آغاز نخستین سده میلادی
2-پروتوترک و پروتوبلغار:از قرن اول تا ششم میلادی(توضیح:بلغار ها در ابتدا ترک زبان بود اند و سپس تغییر زبان داده اند)
3-ترکی باستان:از قرن ششم تا قرن یازده میلادی
4-ترکی میانه:از قدن یازده تا شانزدهم میلادی
5-ترکی مدرن یا معاصر:از قرن هفدهم شروع و ادامه دارد.
اگر
نگوییم همه تمدن های مذکور لااقل می توانیم بگوییم اکثریت غالب این تمدن
های مذکور بنا به گواهی محققان و پژهشگران رشته های مختلف علمی ، ترک
زبان(التصاقی زبان=پیوندی زبان) و غیر هندواروپایی بوده اند.
متاسفانه
مورخان حکومت خائن پهلوی با قلب ماهیت اقوام بومی ایران نه تنها به معرفی
فرهنگ و تمدن والای آنها تمایلی نشان نداده بلکه تاریخ درخشان این اقوام را
با افشانه ها و خرافات آمیخته اند.
مواجهه ی آریایی ها با اقوام بومی ایران و دیو خواند آنها و البته آموزش خط و تمدن ا زاین دیو ها در شاهنامه فردوسی:
یکایک بیاراست با دیو جنگ///نبد جنگشان را فراوان درنگ
کشیدندشان خسته و بسته خوار///به جان خواستند آن زمان زینهار
که ما را مکش تا یکی نو هنر///بیاموزی از ما کت آید به بر
کی نامور دادشان زینهار///بدان تا نهانی کنند آشکار
چو آزاد گشتند از بند او///بجستند ناچار پیوند او
نبشتن به خسرو بیاموختند///دلش را با دانش برافروختند
پروترک و پروتوترک در ایران:
کتیبه های اورخون اهر-آذربایجان-ایران :کتیبه های ترکی اهر که با الفبای اورخون نوشته شده است.
(اهر ده بولونموش اورخون یازیت لاری)
İran-Azərbaycan-Əhər Orxun Yazıtlari
اقوامی
همچون سو، ترک کی، سورناکی ،اوتی و حتی دولتی به نام آراتتا در آذربایجان
کنونی سکونت داشته اند و از اقوام ترک زبان بوده اند که متاسفانه اطلاعات
کمی در دست است.
آثار باقی مانده از آراتتا ها Arattalar : (آراتتالار دان قالمیش ائتگی لر)
ولی اکنون به معرفی اقوام پروتورک و پروتوتورک در ایران می پردازیم.
نقشه اقوام پروترک در ایران :(ایرانین اؤن تورکلرین خریته سی)
önTürklər iranda -xəritə
اقوام پروترک و پروتوترک در ایران به طور کلی عبارتند از:
سومریان
, ایلامیان(عیلامی ها یا ائلام لار), هیتی ها (خطیان), هوری ها(میتانی ها)
, اورارتو ها (آرارات ها) , کاسی ها , قوتی ها (گوتی ها) ,لولوبی ها ,
ماننا ها ,ماد ها ,سکاها یا ساکا ها (ایشگوزها) , اشکانیان (پارت ها) ,
ساویر ها , آوارها , خزر ها ,هون ها , قبچاق ها ,خلج ها , پچنک ها , گؤک
ترک ها ,اوغوز ها و....
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:(آرتیق بیلگی آلماق اوچون بو باغین لارا گئدین)
http://azerses.110mb.com/seven.html
http://azerses.110mb.com/mad1.html
http://azerses.110mb.com/mad2.html
http://azerses.110mb.com/mad3.html
http://azerses.110mb.com/mad4.html
قوم پروترک ön Türk: سومری
محل زندگی Yaşara: بین النهرین و غرب ایران
زمان زندگی : هزاره های چهارم و پنجم قبل از میلاد
ویژگی
ها :نخستین تمدن بشری , نخستین قانون تاریخ , اختراع خط میخی , اختراع
مفرغ(آلیاژی از مس و قلع) , تقسیم شبانه روز به 24 ساعت و هر ساعت 60 دقیقه
و هر دقیقه 60 ثانیه , تقسیم دایره به 360 درجه
شهر های مهم(پایتخت):اور(اوروک) , لاگاش
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است.ترکی سومری)
پادشاهان مشهور :حمورابی , گوده آ Gudea ,مارکوس اورلیوس
خاستگاه:آذربایجان , ارمنستان و آسیای میانه سرزمین مادری ترکان
آثار باقی مانده :بغازکوی ترکیه , آثار باستانی در عراق(ایراق) کنونی
افسانه ها و داستان ها:قیل قمیش gilgamish (بیل قمیش) , نینورتا ninurta
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
پرفسور
لئوناردو وولی wooley , راوندی , پرفسور زهتابی , ژ.اوپر(اولین دانشمند
اظهار کننده) , فریتز هول سومرشناس مشهور آلمانی(حدود 350 واژه مشکر ترکی و
سومری را مطرح کرد) , رئیس نیا , رفیق اوزده ک , پرفسور نظامی خودیف
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
قیل قمیش , اوروک ,...
برای دیدن لیست کامل لغات مشترک زبان ترکی مادر با ترکی سومری به لینک های زیر بروید:
http://storm.ca/~cm-tntr/sumer_turk1of5.html
http://storm.ca/~cm-tntr/sumer_turk2of5.html
http://storm.ca/~cm-tntr/sumer_turk3of5.html
http://storm.ca/~cm-tntr/sumer_turk4of5.html
http://storm.ca/~cm-tntr/sumer_turk5of5.htm
قوم پروترک ön Türk : ایلامی ها elamlar(نام این قوم خود کلمه ای ترکی است : ائلام)
دوراونتاش یادگار ائلامی ها duröntaş elam türklərin yadigari
محل زندگیYaşara : خوزستان و لرستان امروزی
زمان زندگی : 2250 قبل از میلاد
ویژگی ها :پایه گذاران تمدن در سرزمین ایران , اختراع چرخ , اختراع خط میخی نو 300 علامتی
شهر های مهم(پایتخت):شوش , ماداکتو , خایلدالو(خرم آباد) و اهواز
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است.ترکی ائلامی)
پادشاهان مشهور :
خاستگاه:شمال , آسیای میانه سرزمین مادری ترکان , آزیق واقع در آذربایجان
آثار باقی مانده :دوراونتاش (زیگورات) و آثار شهر شوش
افسانه ها و داستان ها:
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
پطروشفسکی , دیاکونوف , شهمیرزادی ,کینگ , دیولافوا , دمورگان , پرفسور زهتابی , دکتر صدر ,پرفسور خودیف , ز.ژامپولسکی
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
ائلام , دوراونتاش(زیگورات) و واژه هایی همچون اؤکوز , مئشه و...
توضیحات:همه اقوام بعدی(آریایی ها ) در سرزمین ایران مقلدان شایست و ناشایست ایلامی ها بودند
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:
http://azerses.110mb.com/ilam.html
قوم پروترک : هیتی ها Hittite
محل زندگی :آناتولی (ترکیه)
زمان زندگی : 1700 سال قبل از میلاد
ویژگی ها :تکامل کشاورزی و دامپروری , کشف آهن
شهر های مهم(پایتخت):بوغازکوی ترکیه
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است)
پادشاهان مشهور :
خاستگاه:
آثار باقی مانده :کتابخانه بزرگ سلطنتی هیتی در بوغازکوی ترکیه
افسانه ها و داستان ها:کوماربی koumarbi
اشخاص مشهور:آناهیتا
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
م.ژ.فردریش آلمانی ,پرفسور زهتابی ,
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
توضیحات:با اثبات التصاقی زبان بودن این قوم فرضیه آریایی بودن آنها رد شد
قوم پروترک : هوری ها (میتانی ها)
محل زندگی : آذربایجان غربی
زمان زندگی : هزاره چهارم و سوم قبل از میلاد
ویژگی ها : تکامل اسب داری و اسب سواری
شهر های مهم(پایتخت):اورمیه, گردنه قوشچی , سلماس , خوی
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است.ترکی هوری)
پادشاهان مشهور :تیشاری , اورکیش , ناوار
خاستگاه:
آثار باقی مانده :
افسانه ها و داستان ها:
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
دیاکونوف , زهتابی و..
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
توضیحات:کرد
ها با نسبت دادن خود به هوری ها سعی در تاریخ سازی برای خود بودند که با
کشف التصاقی زبان بودن هوری ها تمامی نظریات آنها لغو شد.
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:
http://azerses.110mb.com/huri.html
قوم پروترک : اورارتو ها (آرارات ها)
محل زندگی : اطراف دریاچه وان و آذربایجان(ماکو , خوی , سلماس , نخجوان , سراب)
زمان زندگی : 1270 قبل از میلاد
ویژگی ها :
شهر های مهم(پایتخت):ماکو , سلماس و ...
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است)
پادشاهان مشهور :ساردوری shardouris(نام شهر سردری یا سردرود از این پادشاه گرفته شده است), منووا menoua
خاستگاه:آذربایجان
آثار باقی مانده :کتیبه رازلیق سراب , کتیبه بسطام خوی , قلعه باستانی مرند , قلعه باستانی سقندل اهر
قلعه اورارتویی مرند و کتیبه اورارتو رازلیق سراب
افسانه ها و داستان ها:
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
سایس sayce انگلیسی ,ک.پادکانوف , م.نیکولسکی , پرفسور زهتابی , دکتر محمدجواد مشکور
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
قيردو٬ قيتوهاني و توايشدو , آرقيشتي , قالدي ,
توضیحات:ارامنه
با خیال پردازی خود را به این قوم نبست می دادند ولی با اثبات التصاقی
زبان بودن آنها فرضیاتشان رد شد.نویسندگان تاریخ جهان باستان درباره
اورارتو ها و ارامنه می نویسند:پس از انهدام حکومت اورارتو ها قدرت به دست
قبیله ارمنی افتاد و ارمنی های مهاجم ساکنان اورارتو را از بین بردند.
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:
http://azerses.110mb.com/urartu.html
خالدی(قالدی) خدای اورارتو ها
قوم پروترک : کاسی ها (مفرغ های لرستان)
محل زندگی : لرستان
زمان زندگی :
ویژگی ها :
شهر های مهم(پایتخت):
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است)
پادشاهان مشهور :
خاستگاه:
آثار باقی مانده :
افسانه ها و داستان ها:
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
دیاکونوف ,گریشمن ,ژ.ملیکی شویلی G.melikichvili , دکتر ارنست حرزفلد , پرفسور زهتابی
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
توضیحات:پرفسور
زهتابی ترکان همدان و سونقور و... را از فرزندان کاسی ها میداند که از
زمان ایلامی ها و کاسی ها در تمام طول تاریخ همواره به زبان ترکی صحبت کرده
اند.
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:
http://azerses.110mb.com/kassi.html
قوم پروترک : قوتی ها (گوتی ها) و لولوبی ها
محل زندگی : ساکنان آذربایجان(همدان , قزوین , زنجان , میانه و شبستر)
زمان زندگی :
ویژگی ها :
شهر های مهم(پایتخت):
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است)
پادشاهان مشهور :
خاستگاه:
آثار باقی مانده :
افسانه ها و داستان ها:
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
ژ.ملیکی شویلی , دکتر ارنست حرزفلد و پرفسور یوسفوف
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
اسامي تعدادي از شاهان قوتتي ریشه ترکی دارد
- Imeta ايمتا ( 3 سال )، بعد ها در بين تركان به ايمته، مته ( شاه تركان هون ) تغيير يافته.
- ّIngeshush اينقه شوش، ( 6 سال )، sarlagab سارلاقاب ( 6 سال )، Yarlagash يارلاقاش ( 6 سال )
- Elulumesh ايلولومئش (6 سال )، يارلاقاب (15 سال)، Korum كوروم ( 1 سال )
- Habilkin ها(خا)بيلكين ( 3 سال )، ايارلاقاندا ( 7 سال )، Inimabagesh ايني ماباقئش( 5 سال )
توضیحات:زبان نواحی کنونی آذربایجان و کردستان ایران از قرن نهم تا قرن هفتم قبل از میلاد غیر ایرانی بوده است.
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:
http://azerses.110mb.com/ghutti.html
http://azerses.110mb.com/lolobi.html
قوم پروترک : ماننا ها mannalar
نقشه فرمانروایی ماننا ها:
محل زندگی : آذربایجان
زمان زندگی :
ویژگی ها : شالوده پادشاهی ماد را تشکیل می دادند , قدیمی ترین دولت بعد از آراتتا
شهر های مهم(پایتخت):اوئیش دیش , زیکرتو ,آندیا , دیاکو
زبان : التصاقی زبان (به احتمال زیاد یکی از شاخه های ترکی بوده است)
پادشاهان مشهور :ایرانزو
خاستگاه:
آثار باقی مانده :تپه حسنلو (جام حسنلو) , تپه مارلیک , گؤی تپه , قالایچی شاهین دژ آذربایجان
حسنلو و گؤی تپه
گؤی تپه
افسانه ها و داستان ها:
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که ترک بودن این قوم را اظهار کرده اند:
پرفسور خودیف ,دیاکونوف ,
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
اوئیش دیش , زیکرتو ,آندیا و...نام حکام و جانشینان دولت ماننا همگی ریشه ترکی دارند.توناكو٬ ساسياشو٬ توتشدي٬ كوشياناش
كلمه
پدر را ماننايي ها آتا و آدا مي گفتند٬ در تركي امروزي آذري هم كلمه آتا
به همان معني استفاده ميشود و در بعضي از روستا هاي آذربايجان به پدر آدا
مگويند.
كلمه خان در بين ماننا ها٬ با همان معني امروزي اش در زبان تركي
استفاده مي شد٬ براي مثال شوما خان٬ از سركردگان ماننا. عيلاميان نيز از
كلمه خان به همان معني استفاده ميكردند.
پسوند تاش٬ داش در زبان ماننا ها نيز مثل زبان تركي امروزي رايج بود٬ براي مثال باتاش.
كلمه
آتيلا كه در بين ملل مختلف ترك به عنوان اسم مرد استفاده ميشود٬ در بين
ماننا ها نيز استعمال آن اسم رايج بود٬ براي مثال. هورپ آتيلا.
عدد سه را ماننا ها اوش مي گفتند٬ در تركي امروزی هم اوچ و اوش استعمال ميشود.
كلمه
قايا هم در زبان تركي امروزي و هم در زبان ماننايي به معني سنگ بزرگ يا
صخره ميباشد٬ در منابع آشوري از شهر اوش قايا ( اسكو امروزي) در سرزمين
ماننا ياد شده است.
كلمه آت به معني اسب در تركي امروزي در خيلي از
كلمات قديمي ماننايي استفاده شده است٬ هرچند كه معني اين كلمات هنوز معلوم
نشده٬ براي مثال: آت تاركيت تا٬ آت كال سو و غيره. ( "رئيس نيا"٬ جلد 1 ص
236 ).
تصویر افسانه قیل قمیش بر روی سکه ماننایی:
توضیحات:تاریخ
آشیق(عاشیق) در آذربایجان به دوران ماننا ها بر می گردد . نمونه مجسمه های
آشیق های باستان که به دوران ماننا ها بر می گردد.iranin bayri aşıqlari
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:
http://azerses.110mb.com/manna.html
قوم ترک : تورکان سکا یا ساکا ها (ایشغوز ها)
در تورک بودن این قوم شکی نیست
آناتومروس و نقشه سکایی ها:
محل زندگی : آذربایجان ,آسیا میانه
زمان زندگی : قرن 5 و 6 قبل از میلاد
ویژگی ها :
شهر های مهم(پایتخت):
زبان : تورکی
پادشاهان مشهور :آلپ ار تونقا ,پارتاتوا , مادیس , ایدانتیرس idantyrses , ايش پاکا
خاستگاه:
آثار باقی مانده :نقوش(باسما لار) سکایی , قبرستان عصر آهن گؤی مسجید(مسجد کبود) تبریز و قبر آناتومروس
افسانه ها و داستان ها:افسانه آلپ ار تونقا(افراسیاب) و داستان شو
اشخاص مشهور:آناتومروس(ملکه آذربایجان و شکست دهنده کوروش کبیر)
باستان شناسانی که درباره تاریخ این قوم تورک زبان کار کرده اند و برتورک بودنشان صحه گذاشته اند:
دیاکونوف
, ر.گریشمن , زکی ولیدی طوغان , ا.مینس E.Minns , ه .تریدلر H.triedler ,
ب.لوفر B.laufer , دهخدا , شمس الدین سامی ,رفیق اؤزده ک ,
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
ايچ اغوز , ايش پاکا , بوقاتای, اوکاتای, آلپاتای
توضیحات:
در
تاریخ این قوم جنگ های پارس و توران موجود است که از جنگ ها می توان به
جنگ آناتومروس با کوروش و جنگ ایدانتیرس با داریوش یاشاره کرد.این جنگ ها
در داستان ها و افسانه های این قوم نیز موجود بوده است مثل داستان آلپ
ارتونقا(معادل افراسیاب تورانی در شاهنامه) و داستان شو .
برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر بروید:
http://azerses.110mb.com/ishghuz.html
قوم ترک : تورکان هون و یا هون ها
در تورک بودن این قوم شکی نیست
نقشه محل زندگی و نقشه فرمانروایی هون ها:
الف)هون های غربی:اجداد بلغار ها , مجار ها , فنلاند ها ,اوغوز ها , قبچاق ها و..
باید
اشاره کرد که بلغارها و مجارها و فنلاند ها از نژاد ترکان هون هستند که
ابتدا دارای زبان ترکی بودند و سپس زبانشان تغییر کرده است.
ب)هون های شرقی:اجداد اویغور ها , قرقیز ها و...
محل زندگی : آسیا و اروپا
زمان زندگی :قرن 4 قبل از میلاد
ویژگی ها : امپراطوری آسیا و اروپا
شهر های مهم(پایتخت):
زبان : تورکی
پادشاهان مشهور :آتیلا کبیر
خاستگاه:
آثار باقی مانده :
افسانه ها و داستان ها:اوغوزخان
اشخاص مشهور:
باستان شناسانی که درباره تاریخ این قوم تورک زبان کار کرده اند و برتورک بودنشان صحه گذاشته اند:
رفیق
اؤزده ک , باسکاکوف , پرفسور وس رابرتز ,ج.مارکوارت , پ.پئلیوت , او.فرانک
, گ.نمت , رنه گروسه , و.ابرهارد , ج.گلوزن , محمدزاده صدیق
لغات مشترک این لهجه ترکی با ترکی مادر:
قیلینج , تانری , آتیلا و...
توضیحات:رفیق اؤزده ک در تاریخ هون های ترک می نویسد بی شک امپراطوری بزرگ هون نخستین دولت ترک نبوده است.
هون ها موثر ترین و اساسی ترین عامل شکل گیری زبان مردم آذربایجان را داشتند.
آتیلا هون:
تازیانه خداوند آتیلا رهبر تركان (۴۰۵ تا ۴۵۳ میلادی): رهبر قوم ترك هون
که در زمان حیاتش بزرگ‌ترین امپراتوری را در اروپا، از رود اورال تا دانوب
داشت. در زمان فرمانروایی اش وی یکی از مخوف‌ترین دشمنان امپراتوری‌های روم
غربی و شرقی بود. رومیان به او لقب تازیانه خداوند داده بودند. و به او
باج می‌دادند تا کاری به کار رم نداشته باشد. درباره‌اش نوشته‌اند: خدا او
را برای تکان دادن تاریخ آفریده بود.
سخنانی از آتیلا هون ،تازیانه ی خداوند
- عظمت وشخصیت یک هون زمانی مشخص می شود که دیدگاه وی پیرامون منافع هون ها مثبت یا منفی، روشن شود.
- اگر تمامی حرفهای رهبر بدون اعتراض وانتقاد پذیرفته شود،نصایح وپندها بی اساس گشته وتملق وچاپلوسی به جا آورده می شود.
- شخصی که، خارج از آزمایشگاه جنگ خود را بیش از حد برتر بداند در قعر جهالت اندیشه ها وغرورش غرق می شود.
- برخی از هون ها در حالیکه هیچ مشکلی نیست به دنبال راه حل هستند، این بهترین شیوه است.
-
هون ها برای اهداف خاص خود دشمن تراشی می کنند. - کسی که می داند کاری
نکرده و مورد تشویق قرار گرفته است، معنای تشویق ومجازات را درک نکرده وبی
نظمی را امری طبیعی می بیند.
- رهبر، هیچ گاه جروبحث نمی کند.
- هر فردی به غیر از ملت خود به چیز دیگری بیندیشد، خیانت وبی اعتنایی او محرز است ومجازات خواهد شد.
- فراموش نکنید، موفقیت نتیجه تلاش و تکاپوی عظیم یک فرد جسور می باشد.
- شایعه ریشه احترام و شخصیت را می خشکاند.
-
فردی که باعث می شود در میان هون ها و قبایل وابسته به آنها اختلاف پیش
آید، فرد صادقی نیست و از دشمنان محسوب می گردد، این شخص می بایست از ریشه
قطع شود. اینگونه اشخاص نه تنها خود آلوده هستند،بلکه به تدریج افکار
واندیشه های دیگران را نیز آلوده می کنند واز اراده و تصمیم آنها می کاهند و
ریشه ها را می پوسانند.
- فرماندهان باید حس رقابت داشته باشند، و
بدانند که دیگران سعی دارند ازما پیشی بگیرند وما نیز بایستی از همان حس
برخوردار باشیم ، تا بتوانیم بیشتر بتازیم، رهبر و فرماندهی که حس رقابت
نداشته باشد، شخص ضعیفی خواهد بود.
- مصرنبودن در اهداف واعمال، نوعی پذیرش شکست است وباعث سوار شدن زندگی برانسان می شود و نه انسان بر زندگی.
- رهبر یا فرمانده باید چنان باشد که تبهکاران وگناهکاران از وی بترسند و مظلومان منتظر مراقبت و محافظت او باشند و تشویق گردند.
- من آتیلا، این نصایح را به کار بستم و اگر قوم هون به کار بندد سریعتر به هدف ها می رسند.
- اگر مرا دوست دارید همانند رومی ها مجسمه مرا نسازید، بلکه سخنان مرا به فرزندانتان بیاموزید.
برای اطلاع بیشتر از کتاب "ایران تورکلرینین اسکی تاریخی "(تاریخ دیرین ترکان ایران) استفاده کنید:
دانلود کتاب "ایران تورکلرینین اسکی تاریخی "(تاریخ دیرین ترکان ایران):
(بیرینجی جلد)
15 بؤلوم ده حاضیرلانیب
فیهریست
بؤلوملر:
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
ایران تورکلرینین اسکی تاریخی
(ایکینجی جلد)
فیهریست
بؤلوملر:
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
منبع:دوموک