KARAKOYUNLU CİHÂNŞÂH
HAKÎKÎ’NİN TÜRKÇE ŞİİRLERİ


دیوان اشعار ترکی جهانشاه قراقویونلو متخلص به حقیقی

دیوان ترکی جهانشاه حقیقی اولین شاه شیعه جهان

http://s4.picofile.com/file/7813777090/Cahansah.jpg

نويان(ترکی:شاهزاده)ابوالمظفر جهانشاه بن قرايوسف بن تورمش خان بايرام معروف ترين پادشاه از سلسلۀ قراقوينلوهاست.
جهانشاه، اولين پادشاه شيعى مذهب در شرق ميانه است كه توانست در آذربايجان، خراسان، فارس،عراقين، گرجستان، قسمتى از آسياى صغير، شامات و درياى عمان حتى تا مرز سند، با شوكت و عظمت تمام حكومت كند

http://s4.picofile.com/file/7813777418/Goy_Mescidi_Tebriz_Kashi.jpg

يكى از مآثر ابوالمظفّر جهانشاه پادشاه بن قارا يوسف، عمارت المظفرية / گؤگ مسجد(گؤی مسجید-مسجد کبود)- فيروزه اسلام - در شهر تبريز، به سعى و اهتمام حرم وى، خاتون جان بيگم - انار لله برهانها - بنا شده است.
تا اين تاريخ، اين اولين مسجد بناشده در منطقه است و حسنين (ع) با « على ولى لله » كه نام امام على (ع) به صورت اشكال مختلف، بدون ذكر نام خلفاى راشدين، در شهر تبريز ساخته شده و زينت يافته است

http://s4.picofile.com/file/7813778381/goy_mescit.jpg

جهانشاه، پادشاه شاعر
جهانشاه به زبان های تركى و فارسى استادانه شعر مى سرود و حقيقى تخلص مى كرد. او از شاعران دوزبانۀ قرن نهم هجرى است. او مانند سلطان حسين بايقرا، امير عليشير نوايى، سلطان احمد جلايرى، شاه اسماعيل ختايى از حكمرانان و امراى شاعر محسوب مى شود. پدر جهانشاه، قرايوسف و پسرش آق ميرزا، متخلص به بداق  نيز از اديبان به شمار مى روند. گفته مى شود به دستور قرا يوسف، پدر جهانشاه قراقوينلو، براى اولين بار قرآن مجيد به زبان تركى آذربايجانى ترجمه و او خود اين ترجمه قرآن را با لحنى خوش مى خوانده است.
يوسف صديق، شاه كامران
خواند قرآن را به تركى روان

http://s4.picofile.com/file/7813781391/goy_mos.jpg

جهانشاه حقيقى قراقوينلو در تاريخ ادبيات تركى و فارسى با تلخص حقيقى شناخته مى شود. شعر او از بهترين و عالى ترين اشعار كلاسيك تركی آذربايجان است و جايگاه ممتازى در تاريخ ادبيات تركى و آذربايجان دارد. وى از اعاظم ادبيات تركى آذربايجانى، و در رديف شعرايى چون نسيمى، فضولى و شاه اسماعيل ختايى محسوب مى شود.
اشعار وی یا غزل هستند یا تویوق.
نمونه غزل 1

 Yârun gamında bulmadı her bî-safâ safâ
Yârun vefâsını ne bilür çekmeyen cefâ
Her kim ki yâra ahde vefâ kılmaz ey hakîm
İdrâk ilen ulâikedür ahde bî-vefâ
Cânum necât istemez ez-dâm-ı zülf-i dost
Ol halka-i selâsile tâ oldı mübtelâ
Aklum itürdi Leylî vü Mecnûn hikâyetin
Şîrîn yolında oldı çü Ferhâd cân-fedâ
 Aynumda nûr-ı lem-yezel oldı gam-ı ruhun
Ey hâk-i âstân-ı to kuhl-i basîr-i mâ
Her kim ki yârı gayr ile bîgâne bilmedi
Yârun visâli olmadı ol gayre âşinâ
Kıldı Hakîkî Kabe-i vaslun tavâfını
Hakdan müyesser oldı ana Merve vü safâ
Âyîne-i cihân ki cemâlündür ey sanem
Her bî-basar haçan görür ol nûrdan ziyâ

نمونه غزل 2
Ey hat ü hâlün kelâmu’llah hem ümmü’l-kitâb
Hasretünden dîde-i uşşâk olupdur gark-âb
Gamze-i çeşmün işâret kıldı ehl-i va‘deye
Mest-i ışkun ol cihetden kalmadı aynında hâb
Leyletü’l-esrâ vü ve’l-leyl indi zülfün şânına
Âyet-i ve’ş-şems-i vechünden göründi âfitâb
Ey menüm aynumda ruhsârun çü nûr-ı lem-yezel
Ve’y saçun her târesinden âlem üzre müşk-nâb
Âlemi kıldı münevver nûr-ı vechün tâ ebed
Levh-i mahfûzunda rûşen oldı hem yevmü’l-hesâb
Zâr u bîmâram eger teşrîf kılsan bir nazar
Hâk-i râh-ı makdemünde sepmişem gözden gül-âb
Ol hat u hâl u ruh u zülfün hesâbın kılmağa
Hâsib-i ışka müyesser oldı Hakdan ihtisâb
Sûretün âyîne-i ışk oldı ehl-i âleme
Levh-i mahfûzunda Furkân oldı hikmetden kitâb
Ey Hakîkî başunı koy ol cenâb-ı hazrete
Koymagil elden visâli dâmenin ez-hiç bâb

نمونه تویوق 1

Ey iki âlemde hüsnün âfitâb
Mushaf-ı vechündedür ümmü’l-kitâb
Düşdi câna âteş-i hicründe tâb
Şevk-ı ışkun bağrumı kıldı kebâb

Ey melek mülkinde vechün âfitâb
V’ey boyun sidre hatun ümmü’l-kitâb
Cânumı yahdı gam-ı hicründe tâb
Şevk-ı ışkun bağrumı kıldı kebâb

نمونه تویوق 2
Vahdetün nûrı yüzün meh-tâbıdur
Leyletü’l- esrâ saçun ıtnâbıdur
Kevserün hamrı lebün kand-âbıdur
Mest-i ışk ol bâdenün gark-âbıdur

Düşmenün define çâre ceng olur
Gayr olan erlik yolında leng olur
Yâr ilen gerçek olan hem-reng olur
Câhilün aklı bu fehme deng olur

http://s4.picofile.com/file/7813779137/goy_mescit2.jpg